مصرف شیر و لبنیات در پیشگیری از پوکی استخوان بسیار موثر است
پژوهشهای علمی و تحقیقات پزشکی ثابت کرده که کاهش مصرف شیر منجر به پوکی استخوان یا بیماری خاموش می شود و پوکی استخوان یکی از مهمترین موانع سلامتی است که تمام گروه های سنی را تهدید می کند ، این عارضه به ویژه زنان را بیشتراز مردان در سنین بالاتر مبتلا کرده و به همان نسبت شیوع عوارض بیماری ، خصوصاً شکستگی در آنها بیشتر است.
بنابر تعاریف ارائه شده پوکی استخوان یا استئوپروزیس(بیماری خاموش)، یک اختلال اسکلتی است که ویژگی بارز آن کاهش تراکم و استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.
کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامینD و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود.
مصرف شیر و لبنیات تا حدود زیادی در پیشگیری از عارضه پوکی استخوان موثر است ، بر اساس نتایج مشاهدات علمی و تحقیقات دانشگاهی تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که حدود 30 درصد از افراد مبتلا به پوکی استخوان کمتر از یک لیوان شیر یا ماست در هفته مصرف می کردند و بیشترین مصرف شیر و لبنیات در گروهی که وضعیت استخوانی نرمال دارند می گنجد .
پژوهشگران معتقدند مصرف شیر و لبنیات ارتباط معنی داری با وضعیت تراکم استخوانی به ویژه در بانوان بعد از سن 50 سالگی داشته است به طوری که کمترین مصرف منظم شیر و لبنیات در گروه مبتلا به پوکی استخوان و بیشترین مصرف منظم شیر و لبنیات در گروه نرمال مشاهده شده است .
بر اساس نتایج حاصل , اهمیت آموزش زنان خصوصاً در سنین قبل از یائسگی برای استفاده روزانه و منظم از لبنیات در جهت پیشگیری از پوکی استخوان لازم و ضروری به نظر می رسد .
کارشناسان و متخصصان در باره رابطه ابتلا به پوکی و شکستگی استخوان با عدم مصرف محصولات لبنی و به ویژه شیر دیدگاههای مشترک دارند .
در این رابطه گفت و گوهایی با برخی از متخصصان ، کارشناسان و صاحبنظران استان فارس انجام داده ایم و نظرات و دیدگاههای آنان را دراین زمینه جویا شده ایم.
قائم مقام معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز معتقد است : پوکی استخوان معضل امروز کشورهای پیشرفته شده که کشور ما نیز کم و بیش با این بیماری درگیر است.
دکتر سید محمد کاظم تدین در باره بیماری پوکی استخوان اظهار داشت: دلیل اصلی پوکی استخوان شکستگی است و به دنبال آن این بیماری به وجود می‌آید که از عوارض آن لخته شدن خون و در نهایت مرگ و میر است.
وی اضافه کرد: از سن 40 سال به بعد تراکم استخوان را از دست می‌دهیم که در خانم‌ها هنگام یائسگی این امر بیشتر می‌شود و در این راستا افرادی که دارای فراموشی، MS ، مصرف سیگار و عدم فعالیت بدنی هستند بیشتر به سمت پوکی استخوان می‌روند که در برخی از اشخاص غیر قابل اصلاح است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه پوکی استخوان بدون علائم است بیان کرد: می‌توان با مصرف کلسیم، ویتامین D، لبنیات، فعالیت ورزشی و در نظر گرفتن ریزفاکتورها، و عدم استفاده از سیگار و نوشابه‌های گازدار و نمک از پوکی استخوان جلوگیری کرد.
دکتر تدین اضافه کرد : توصیه ما به شهروندان این است که بر اساس الگوی بهینه مصرف لبنیات ، استفاده از لبنیات را در برنامه غذایی داشته باشند و در این زمینه از شیر و ماست و لبنیات استاندارد استفاده کنند.
متخصص بیماری های گوارش کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با بیان اینکه پوکی استخوان در خانم ها شایع تر از مردان می باشد گفت: با مصرف مرتب لبنیات و ورزش مداوم و قطع مصرف سیگار این بیماری قابل پیشگیری است .
دکتر محمود حقیقت افزود : پوکی استخوان یکی از بیماریهای مزمن است و متاسفانه امروز در اکثر کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه به سبب تغییر عادات غذایی مردم و کاهش تحرک آنها رو به افزایش است .
این متخصص گوارش کودکان با بیان اینکه شکستگی می تواند بصورت خود به خودی و یا با یک ضربه کوچک ایجاد شود گفت : احتمال بروز این شکستگی ها در چند نقطه از بدن ، ستون فقرات و استخوانهای ران و مچ دستها بیشتر از بقیه قسمتهای بدن است .
برای آگاهی از کم و کیف محصولات لبنی تولیدی و تاثیری که این مواد در پیشگیری از پوکی استخوان دارد با برخی از مدیران صنایع غذایی استان فارس نیز گفت و گو هایی داشته ایم.
مهندس مهدی بهبود سرپرست کنترل کیفی شرکت فرآورده های لبنی رامک دراین رابطه گفت: پوکی استخوان یا استئوپروزیس یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می کند و عواملی مانند استعمال دخانیات و کاهش مصرف لبنیات آن را تشدید می کند.
مهندس بهبود اظهار داشت : بیماری پوکی استخوان را بیماری خاموش نام نهاده اند زیرا با تخریب بافت های استخوانی بدون هیچ علامتی تا زمانی که یک شکستگی در بدن ایجاد شود مخفی و پنهان می ماند.
به گفته این متخصص صنایع غذایی , مصرف لبنیات راهکار مناسب و اثر بخشی برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان و تامین کلسیم مناسب برای بافت های استخوانی بدن است که در این میان , محصول کشک دارای بیشترین میزان کلسیم و پروتئین می باشد و به همین دلیل و در صورت عدم رعایت شرایط بهداشتی می تواند میزبان باکتری های خطرناکی از جمله کلستریدیوم بوتولینوم که با ایجاد مسمومیت بوتولیسم باعث مرگ مصرف کننده می شود , باشد که این مورد , در کشک های سنتی و غیرپاستوریزه بارزتر است.
سرپرست کنترل کیفی شرکت تولید فرآورده های لبنی رامکاضافه کرد : هرچه مواد لبنی غلیظ تر شوند محتوای کلسیم آنها بیشتر می‌شود به طور مثال میزان کلسیم در یک لیوان شیر با یک لیوان ماست یکی است اما در ماست چکیده میزان کلسیم بیشتر است.
قائم مقام و معاون فروش و بازاریابی شرکت فرآورده های لبنی رامک نیز میزان کلسیم موردنیاز برای بدن را روزانه 2 تا 3 واحد عنوان کرد و گفت: این میزان به افراد عادی توصیه می‌شود اما اگر زنان باردار یا شیرده مد نظر باشند میزان کلسیم موردنیاز 4 واحد می‌شود . در مورد نوجوانان نیز کلسیم موردنیاز 4 واحد می باشد.
مهندس مهدی حجازی منظور از یک واحد را به اندازه یک لیوان محتوی شیر یا ماست یا بستنی دانست و گفت : در مورد واحد پنیر و واحد کشک غلیظ نیز ، اندازه یک قوطی کبریت و 4/1 لیوان کافی است.
قائم مقام و معاون فروش و بازاریابی شرکت فرآورده های لبنی رامک با بیان اینکه کشک یکی از غنی ترین منابع پروتئین حیوانی است گفت : بنابراین کشک محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم های مختلفی است که اغلب باعث مسمومیت های شدید و حتی مرگ می شود، بنابراین بهتر است از کشک های بسته بندی (پاستوریزه) شده که دارای برچسب و مجوز بهداشتی است استفاده شود.
مهندس حجازی اضافه کرد : کارخانجات و واحدهای صنعتی تولید محصولات لبنی اکنون دو نوع کشک تولید و روانه بازار می کنند ، کشک مایع صنعتی که با استفاده از فرایند ماست به دست می آید و کشک مایع که با استفاده از کشک خشک تولید می شود و قیمت بالاتری دارد و در عین حال به دلیل تولید نیمه صنعتی و سنتی مخاطرات تولید ان نیز بالاترست.
حجازی خاطر نشان کرد : ما با تولید کشک مایع صنعتی سعی کرده ایم همان طعم و مزه کشک های سنتی را در محصول حفظ کنیم و مطابق با ذائقه مصرف کننده این کشک در بازار عرضه شده است و تولید این محصول تاثیر بسزایی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد .