برخی از والدین اهمیت زیادی به تغذیه فرزند خود نمی‌دهند و تصور می‌کنند هر چقدر کودک بیشتر بخورد، سالم‌تر است. اما چه چیزی باید بخورد؟ زمانی که ما کودک بودیم اگرچه دانش تغذیه‌ای والدین آنقدرها زیاد نبود، اما قاقالی‌لی هم در بازار مثل امروز یافت نمی‌شد و همه بچه‌ها مجبور بودند غذاهای سالم بخورند. چون در واقع گزینه‌های ناسالم در مقابل کودکان قرار نداشت. اما امروزه با وجود یک بازار پر از خوراکی‌های عجیب و غریب که بسیاری از آن‌ها نیز مضر هستند، مصرف شیر برای کودکان اهمیت زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم حرف‌هایی بزنیم که هر پدر و مادری باید آن‌ها را بداند.
مصرف شیر برای کودکان
کودکان خردسال در زمان رشد به مواد مغذی زیادی نیاز دارند. شیر و سایر محصولات لبنی یکی از این غذاهاست که باید به اندازه کافی مصرف شود. اما کودکان باید چقدر و چه زمانی شیر بخورند؟
تا زمانی که فرزند شما 12 ماهه است، می‌توانید به او شیر گاو یا سایر شیرهای جایگزین بدهید. اما این در صورتی است که شیر مادر به اندازه کافی کودک را سیر نکند. به طور کلی کودکان باید در طی روز حداقل سه وعده غذا همراه با میان وعده میل کنند که شامل موارد زیر باشد:
– چهار وعده کربوهیدرات نشاسته‌ای مانند سیب زمینی، پاستا، نان یا برنج در روز
– چهار وعده میوه و سبزیجات در روز
– یک وعده پروتئین حیوانی مانند گوشت، ماهی و تخم مرغ یا دو وعده پروتئین گیاهی مانند لوبیا و عدس در روز
– دو وعده لبنیات شامل 350 میلی‌لیتر شیر کامل و یا ماست
چرا مصرف شیر برای کودکان ضرورت دارد؟
کودک در سنی قرار دارد که سلول‌های بدن در حال رشد هستند و بنابراین او به مواد مغذی زیادی نیاز دارد. شما یک کودک یک‌ساله را بعد از 6 ماه مشاهده کنید، متوجه تغییرات زیادی در ظاهر و جثه او می‌شوید. به همین راحتی اندام کودک در حال رشد است و بنابراین به یک غذای کامل و مغذی نیاز دارد.
شیر گاو از جمله غذاهای غنی از مواد معدنی و پروتئین است که به رشد کودک کمک زیادی می‌کند. حالا کودکان یک تا 14 سال را شامل می‌شود. از جمله مواد مغذی مورد نیاز برای این گروه سنی که در شیر به مقدار زیادی وجود دارد، ویتامین B12 برای ساخت گلبول‌های قرمز خون و ویتامین B2 برای تبدیل غذا به انرژی است.
همانطور که می‌دانید کودکان بیشترین تحرک را در میان گروه‌های سنی دارند و به همین دلیل باید شیر بیشتری مصرف کنند. وجود درشت‌مغذی‌ها مثل چربی، پروتئین و کربوهیدرات در شیر به رشد کودکان کمک زیادی می‌کند. کلسیم و فسفر از دیگر مواد معدنی مهم در شیر است که در استحکام استخوان‌ها و دندان‌های کودک تاثیر زیادی دارد. همچنین این ماده غذایی حاوی مقدار زیادی ویتامین D است که مصرف آن را برای کودکان ضروری می‌کند.
مقدار مصرف شیر گاو برای کودک دو ساله
طبق گفته متخصصان هر کودک بالای 2 سال باید روزانه بین 2 تا 2.5 لیوان شیر تازه گاو مصرف کند. البته مقدار این غذا را بیشتر از 3 لیوان نکنید. برخی والدین به اشتباه تصور می‌کنند اگر فرزند آن‌ها به مقدار بیشتری شیر مصرف کند، سالم‌تر می‌ماند و پروسه رشد او سریع‌تر طی می‌شود. در حالی که مصرف زیاد شیر در کودک ممکن است به سیستم گوارش او آسیب بزند و یا باعث ایجاد حس سیری در کودک شود. بنابراین دیگر اشتهایی برای مصرف سایر غذاهای مقوی و ضروری را ندارد.
توجه داشته باشید که کودکانی که در معرض خطر چاقی قرار ندارند، می‌توانند شیر پرچرب مصرف کنند. چربی موجود در این غذا می‌تواند کالری مورد نیاز برای بدن کودک خردسال را تأمین کند. برای کودکان تا سن 5 سالگی، شیر فاقد چربی یا کم چرب توصیه نمی‌شود.
شیر پرچرب فواید دیگری نیز دارد که آن ویتامین A برای خردسالان است. این ویتامین برای سلامت پوست و چشم کودک تاثیر دارد و به رشد و ساختن غشاهای مخاطی کودک کمک زیادی می‌کند. یکی دیگر از فواید شیر پرچرب، تقویت سیستم ایمنی کودک برای مقابله با عفونت‌هاست.
بهترین زمان مصرف شیر برای کودکان
اگر می‌خواهید شیر تاثیر بهتری بر روی کودک داشته باشد، قبل از خواب به او یک لیوان از این نوشیدنی مقوی را بدهید. بعد از بیدار شدن و در زمان صبحانه هم کودک می‌تواند شیر مصرف کند.
شیری که حداقل یک ساعت قبل از خواب مصرف می‌شود، بر روی آرامش و خواب کودک تاثیر مثبت می‌گذارد. در زمان صبحانه هم می‌تواند به تأمین کالری مورد نیاز کودک برای فعالیت و بازیگوشی کمک کند.
شیر گاو حاوی مقدار کمی آهن است و کلسیم بیشتری دارد که همین مانع از جذب آهن در بدن کودک می‌شود. اگر به کودک مکمل آهن می‌دهید، باید حداقل 2-4 ساعت بین مصرف شیر و مکمل آهن فاصله باشد. در این صورت ممکن است کودک دچار کم‌خونی و فقر آهن شود.
بهترین شیر پاستوریزه برای کودکان
همانطور که گفتیم برای کودکانی که لاغر و ضعیف هستند به دنبال شیر کم چرب یا فاقد چربی نباشید. بلکه بهتر است شیر پرچرب تهیه کنید. شیر esl بهترین نوع شیری ست که می‌توانید به کودک بدهید. زیرا این شیر با روشی حرارت دیده که تمام مواد مغذی و مواد معدنی مورد نیاز بدن کودکان حفظ شده است. از سوی دیگر طعم شیر ESL درست مثل شیر تازه گاو است و کودک میل بیشتری برای مصرف این نوع شیر دارد.
اگر کودک شیر دوست ندارد، چکار کنم؟
بسیاری از والدین از اینکه فرزندشان میلی به شیر نشان نمی‌دهد، گلایه دارند. در این مواقع نباید او را مجبور به خوردن غذایی کنید که هیچ میلی نسبت به آن ندارد. حتی ممکن است کودک نسبت به شیر حساسیت داشته باشد که در این صورت اصلا نباید به او اصرار کنید شیر بخورد.
در مقابل باید جایگزین‌های شیر را پیدا کنید که حاوی پروتئین، چربی و کلسیم کمتری هستند. برخی غلات غنی شده با کلسیم، میوه‌های خشک و یا سبزیجات با برگ تیر (اسفناج، برگ چغندر و کاهو) نیز می‌تواند به جای شیر برای کودک عمل کند. دانه و آجیل هم منبع مفیدی از کلسیم است. گوشت، ماهی، تخم مرغ، آجیل و حبوبات همگی منابع مفید پروتئین هستند و مقدار چربی نیز دارند. سیب زمینی، برنج و ماکارونی نیز کربوهیدرات مورد نیاز بدن کودک را تأمین می‌کنند.
با توجه به این همه غذا حالا احتمالا متوجه شده‌اید که چرا شیر غذای مقوی و کاملی است، زیرا حاوی تمامی املاح، مواد معدنی و مواد مغذی ست که در سایر غذاها نیز یافت می‌شود. البته به این معنا نیست که مصرف شیر برای کودکان جایگزین تمامی مواد غذایی مورد نیاز شود.
برخی کودکان به لاکتوز شیر حساسیت زیادی دارند که باید به متخصص تغذیه مراجعه کنید. همچنین شما می‌توانید به جای شیر گاو، شیر بز یا گوسفند را انتخاب کنید. زیرا پروتئین شیر بز و گوسفند راحت‌تر هضم می‌شود و از آلفا S1 کازئین کمتری برخوردار است.
حرف آخر درباره فواید و مضرات شیر
شیر یکی از بهترین غذاهایی ست که باید کودکان در طی روز مصرف کنند. این ماده غذایی حاوی مقدار زیادی کلسیم، ویتامین A، ویتامین D و برخی از ویتامین‌های گروه B است که همگی در رشد کودک تاثیر زیادی دارند. البته مراقب باشید کودک شما بیش از 2.5 لیوان شیر در طی روز مصرف نکند زیرا ممکن است منجر به یبوست در او شود.