چند وقت پیش در حالی که مشغول خرید از یک مغازه بودم، دوستم را به شکل کاملا اتفاقی دیدم. اولین چیزی که توجه‌ام را راجع به او جلب کرد، کاهش وزن محسوس ش بود تا جایی که نتوانستم به روی خودم نیاورم و راجع به آن سوال کردم. دوستم کاهش وزن خود را مدیون رژیم کتوژنیک می‌دانست. قبلا نام این رژیم را شنیده بودم اما هیچگاه فکر نمی‌کردم تاثیر آن تا این حد زیاد باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا رژیم کتوژنیک را طبق اصول استاندارد آغاز کرده و بدین روش وزن خود را کم کنم. اما هنگامی که در حال بررسی مواد غذایی برای رژیم بودم، به مجاز بودن مصرف لبنیات در این رژیم شک کردم. در ادامه قصد دارم تا تمام آنچه درباره مصرف لبنیات در رژیم کتوژنیک خواندم را برای شما شرح دهم تا شما هم بتوانید به شکل اصولی، قواعد این رژیم را اجرا کرده و وزن کم کنید.
چرا رژیم کتوژنیک؟
یکی از بارزترین ویژگی‌های مشخصات رژیم کتوژنیک این است که شما باید مصرف کربوهیدرات‌ها را به حداقل برسانید اما شاید بپرسید کربوهیدرات چیست؟ کربوهیدرات‌ها در واقع همان قند و نشاسته‌ای هستند که از میوه‌ها، شیرینی‌ها، سبزیجات و… دریافت می‌کنید. کربوهیدرات می‌تواند در بدن ما انسان‌ها به عنوان یک منبع انرژی عمل کرده و کالری مورد نیاز ما را تامین کند. اما اساس رژیم کتوژنیک کم کردن مصرف کربوهیدرات و استفاده از منبع انرژی دیگری یعنی چربی‌ها است.
در رژیم کتوژنیک باید مصرف نان خود را هم کنترل کنید. نان مجاز در رژیم کتوژنیک باید بدون گلوتن بوده و فاقد کربوهیدرات باشد. طبق تحقیقاتی که من داشتم نان مجاز در رژیم کتوژنیک شامل نان‌هایی هستند که یا با آرد نارگیل و یا با آرد بادام و یا با ترکیبی از هر دو این آردها تهیه می‌شوند. بنابراین نمی‌توانید از نان جو در رژیم کتوژنیک استفاده کنید.
با توضیحات من قطعا متوجه شده‌اید که در این رژیم مصرف مواردی مانند نان، شیرینی، برنج و هر آنچه کربوهیدرات بالایی دارد، ممنوع است. اما آیا مصرف لبنیات هم ممنوع است؟
آیا در رژیم کتوژنیک می‌توانم لبنیات مصرف کنم؟
نکته‌ای که من از بررسی لبنیات فهمیدم، این است که میزان کربوهیدرات در محصولات لبنی مختلف یکسان نیست. میزان کربوهیدرات در واقع بستگی به مراحل تولید محصول لبنی مورد نظر دارد. زیرا روش تولید میزان قند شیر که همان لاکتوز است را تغییر می‌دهد. بنابراین شیری که روند تخمیر آن با باکتری صورت گرفته میزان کربوهیدرات کمتری نسبت به لبنیاتی دارد که تخمیر در آن اتفاق نیفتاده است.
اگر بخواهم موضوع را ساده‌‌تر توضیح دهم باید با طرح یک مثال قضیه را ساده‌‌تر تعریف کنم. فرض کنید قرار است از شیر، پنیر فرآورده کنید.. در طی این روند باکتری‌هایی فعالیت کرده و طی تخمیر باعث تبدیل لاکتوز به اسید لاکتیک می‌شوند. بدین ترتیب کربوهیدرات شیر از بین می‌روند.
برای تولید ماست هم شیر تخمیر شده و بیشتر قند آن تبدیل به اسید لاکتیک می‌شود. بنابراین می‌توان مصرف ماست موسیر در رژیم کتوژنیک را در مقادیر کنترل شده مجاز دانست. هر چند میزان کربوهیدرات ماست کمی بیشتر از پنیر است.
مصرف سرشیر در رژیم کتوژنیک
به طور کلی می‌توان گفت لبنیاتی که در رژیم کتوژنیک مجازند، لبنیات پرچرب اما با کربوهیدرات کم هستند. بنابراین اگر از طرفداران سرشیر و خامه هستید، اصلا نگران نباشید زیرا مصرف سرشیر در رژیم کتوژنیک آزاد است. علاوه بر سرشیر، خامه، پنیر پروسس نشده و چرب مانند پنیر پارمزان، لیقوان، ماسکرپونه و… هم در این رژیم مجاز هستند.
آیا مصرف ماست در رژیم کتوژنیک مجاز است؟
متخصصان میزان کربوهیدرات ماست معمولی کم چرب را در هر 170 گرم تقریبا 12 گرم ذکر کرده‌اند. بدین ترتیب می‌توان گفت اگر یک ظرف ماست 170 گرمی بخورید به اندازه یک لیوان شیر کربوهیدرات مصرف‌کرده‌اید. بنابراین باید به شکل کم و کاملا کنترل شده ماست معمولی را مصرف کنید. با این وجود ماست پروبیوتیک رامک فاقد هر گونه قندی بوده و می‌تواند برای رژیم کتوژنیک انتخابی مناسبی باشد.
شرایط برای مصرف ماست یونانی و ماست ایسلندی در رژیم کتوژنیک کمی متفاوت است. زیرا این دو مدل ماست کربوهیدرات کمتری داشته و مصرف آن‌ها برای مقادیر بیشتر آزاد است. البته توجه داشته باشید که هنگام خرید حتما ارزش غذایی محصول را بررسی کنید تا به طور دقیق بدانید که در هر گرم ماست چه مقدار کربوهیدرات وجود دارد. معمولا مقدار کربوهیدرات برای ماست ایسلندی و یونانی بسیار کم و گاهی نزدیک به صفر است.
کشک و رژیم کتوژنیک
همانطور که در بالا هم اشاره کردم، میزان کربوهیدرات در محصولات مختلف لبنی متفاوت است. بنابراین برای مصرف کشک هم باید به برند و هم به روش فرآوری محصول توجه کنید. برای مثال از کشک‌‌تر بدون قند فرآوری شده و می‌توانید از آن در رژیم کتوژنیک استفاده کنید. این محصول از شیر گاو تازه تهیه شده اما در طی فرآوری میزان قند آن کاهش یافته و به صفر رسیده است. به همین دلیل می‌توانید با کشک رامک، کشک بادمجان را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
به طور کلی انتخاب کشک بادمجان در رژیم کتوژنیک مشکلی ایجاد نمی‌کند زیرا در بادمجان مقادیر بالای نشاسته وجود ندارد. اما مصرف کشک بادمجان به علت استفاده از کشک در رژیم کتوژنیک ممنوع است. با این حال با انتخاب کشک رامک این مشکل هم قابل حل خواهد بود.
توجه داشته باشید که اگر قرار است از نان در کنار کشک بادمجان استفاده کنید، حتما نان‌های مجاز را انتخاب کنید. همانطور که اشاره شد مصرف نان‌های معمولی، نان سفید، نان جو و… در رژیم کتوژنیک ممنوع است. به جای این مدل نان باید از نان طبخ شده با آرد نارگیل یا آرد بادام استفاده کنید.
خاکشیر در رژیم کتوژنیک
خاکشیر یکی دیگر از موادی بوده که بحث بر سر استفاده از آن در رژیم کتوژنیک زیاد است. به طور کلی اکثر منابع مصرف خاکشیر را در رژیم کتوژنیک مجاز دانستند اما مصرف زیاد آن توصیه نمی‌شود. خاکشیر خود به تنهایی می‌تواند باعث کاهش وزن شود. خاکشیر می‌تواند مانند یک سم‌زدای قوی، باعث پاکسازی سیستم گوارشی شما شود. علاوه بر این با مصرف خاکشیر چربی‌ها به راحتی از بدن دفع شده و روند کاهش وزن سرعت پیدا می‌کند. بسیاری توصیه می‌کنند برای مصرف خاکشیر یک قاشق از آن را شسته و داخل یک لیوان آب ولرم بریزید. این ترکیب را می‌توانید هر روز صبح ناشتا میل کنید. البته در برخی منابع خاکشیر را با شکر و عسل مصرف می‌کنند اما اگر رژیم کتوژنیک دارید، ترجیحا از مواد شیرین استفاده نکنید.
کلام آخر
امروزه افراد زیادی را می‌توانید در اطراف خود پیدا کنید که مشغول رژیم گرفتن و کاهش وزن هستند. یکی از مشهورترین رژیم‌هایی که این روزها اطرافیان من و حتی خود من انتخاب کردیم، رژیم کتوژنیک یا همان رژیم کم کربوهیدرات است. از آن جایی که مصرف بسیاری از مواد در این رژیم مجاز است، بسیاری آن را انتخاب کرده و برای کاهش وزن استفاده می‌کنند اما در این مسیر چالش‌هایی هم وجود دارد. برای مثال مصرف لبنیات در این رژیم غذایی باید کنترل شود زیرا برخی از محصولات لبنی دارای کربوهیدرات هستند. با این وجود نمی‌توان لبنیات را با تمام خواصی که دارند، کنار گذاشت. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم تا از لبنیاتی بدون قند استفاده کنید.