بیماری عدم تحمل لاکتوز یک بیماری ژنتیکی به حساب می‌آید. در این گونه موارد بدن فرد به دلیل نقص ژنتیکی قادر به ساخت آنزیم لاکتاز نبوده و به همین دلیل قند لاکتوز در بدن وی هضم نمی‌شود. در ادامه قصد داریم راجع به این بیماری بیشتر صحبت کرده و راهکارهایی مفید برای پیشگیری از علائم ناخوشایند آن ارائه کنیم.
بیماری لاکتوز چیست؟
بیماری عدم تحمل لاکتوز هنگام خوردن شیر یا برخی محصولات لبنی، در فرد بروز پیدا می‌کند. در این حالت فرد دچار دل درد و یا حالت تهوع شده و نمی‌تواند محصول لبنی را هضم کند. البته شدت این بیماری ممکن است از فردی تا فرد دیگر متفاوت باشد. برای مثال گاهی افراد حتی با مصرف مقدار بسیار کم قند لاکتوز، علائم شدیدی از بیماری را بروز می‌دهند؛ این در حالیست که برخی دیگر با مصرف مقادیر بیشتری از لاکتوز علائم خفیف‌تری را نشان می‌دهند. به هرحال این بیماری منجر می‌شود تا افراد از مصرف شیر و محصولات لبنی خودداری کرده و دچار عوارض این بیماری شوند.
آشنایی با عوارض بیماری عدم تحمل لاکتوز
عوارض لاکتوز چیست؟ یا به بیان بهتر در بدن فرد با بیماری عدم تحمل لاکتوز در بلند مدت چه مشکلاتی رخ می‌دهد؟ همانطور که می‌دانید شیر و گروه لبنیات یکی از زیرگروه‌های مهم در هرم مواد غذایی هستند. بنابراین حذف این گروه از رژیم غذایی می‌تواند عوارض بسیار بدی به همراه داشته باشد. گروه لبنیات دارای انواع ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و مواد معدنی ضروری برای بدن هستند. به همین دلیل قطع مصرف آن‌ها، بدن فرد را از بسیاری از مواد ضروری محروم می‌کند. این ویتامین‌ها و مواد ضروری نقش پر رنگی در رشد و سلامت استخوان‌ها دارند. بنابراین می‌توان گفت اولین عارضه قطع مصرف مواد لبنی، پوکی استخوان است.
با قطع مصرف لبنیات با بیماری‌های زیر مواجه خواهید شد:
- استئوپنی: در این بیماری تراکم استخوانی بیمار بسیار کم است. در نتیجه به مرور زمان فرد دچار پوکی استخوان شدید خواهد شد.
- پوکی استخوان: کاهش تراکم استخوان‌ها با نام پوکی استخوان یاد می‌شود. در این بیماری استخوان‌های فرد بسیار ضعیف بوده و به راحتی با ضربات محیطی شکسته می‌شوند.
- سوءتغذیه: هنگامی که بدن، مواد غذایی ضروری را دریافت نکند، مشکل سوء تغذیه در فرد رخ می‌دهد. در این گونه موارد فرد احساس افسردگی یا خستگی شدید داشته و گاهی حتی زخم‌های بسیار ساده در بدن وی بسیار دیر ترمیم می‌شوند.
چگونه لاکتوز شیر را از بین ببریم؟
طبق مطالعات انجام شده، افزودن ماده‌ای به نام بتاگالاکتوزیداز میکروبی به شیر می‌تواند لاکتوز در شیر را به قندهای ریز‌تری تجزیه کند. بدین ترتیب میزان لاکتوز شیر از طریق تجزیه آن کاهش می‌یابد. در این روش حدودا 80 تا 50 درصد لاکتوز شیر را تجزیه می‌کنند و لاکتوز به گلوکز و گالاکتوز تبدیل می‌شود. با این کار فرد می‌تواند به راحتی شیر و محصولات لبنی را بدون عارضه مصرف کند.
شیر بدون لاکتوز چیست؟
همانطور که اشاره کردیم با افزودن بتا گالاکتوزیداز که آنزیم لاکتاز نیز نامیده می‌شود، می‌توان لاکتوز شیر را تجزیه نمود. این آنزیم بیشتر در صنعت به کار می‌رود به همین دلیل شیر بدون لاکتوز یکی از محصولات فرآوری شده در کارخانجات تولید محصولات لبنی ست. این نوع شیر کمک می‌کند تا افرادی که از بیماری عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند بدون عارضه بتوانند شیر مصرف کنند. بدین ترتیب از عوارض بلند مدت بیماری عدم تحمل لاکتوز در امان می‌مانند.
آزمایش لاکتوز چیست؟
تست تحمل لاکتوز که با نام آزمایش لاکتوز هم شناخته می‌شود، برای تشخیص بیماری عدم تحمل لاکتوز به کار می‌رود. در این آزمایش مایعی حاوی مقدار زیادی لاکتوز را به فرد می‌دهند. بعد از دو ساعت، واکنش بدن فرد را نسبت به این تست بررسی می‌کنند. اگر بعد از دو ساعت، میزان گلوکز بدن فرد افزایش پیدا نکرد، احتمالا بدن لاکتوز را به خوبی هضم نکرده است.
تشخیص عدم تحمل لاکتوز با دو روش دیگر هم امکان‌پذیر است. تست هیدروژن تنفسی، یکی دیگر از راهکارهایی ست که با کمک آن می‌توان بیماری را در فرد تشخیص داد. در این تست هم فرد باید مایعی با غلظت بالای لاکتوز را بنوشد. در گام بعدی پزشک در بازدم فرد میزان هیدروژن را اندازه‌گیری می‌کند. این کار باید در فواصل منظمی تکرار شود. در حالت طبیعی باید میزان هیدروژن در بازدم فرد بسیار کم باشد. با این وجود اگر فرد نتواند لاکتوز را هضم کند، لاکتوز توسط باکتری‌های کولون روده تخمیر می‌شود. بدین ترتیب هیدروژن و سایر گازها در روده فرد آزاد می‌شود. روده این گازها را جذب کرده و در نهایت آن را از طریق بازدم از بدن خارج می‌کند. بنابراین به طور خلاصه اگر میزان هیدروژن در بازدم فرد بالا بود، به احتمال زیاد به بیماری عدم تحمل لاکتوز دچار شده است.
راه سوم برای تشخیص بیماری عدم تحمل لاکتوز، تست اسیدیته مدفوع است. تست اسیدیته بیشتر برای کودکان و شیرخواران استفاده می‌شود. لاکتوز هضم نشده در روده تخمیر شده و در مدفوع قابل ردیابی خواهد بود. تخمیر لاکتوز باعث حضور اسیدهایی چون لاکتیک اسید در مدفوع می‌شود. بدین ترتیب با بررسی میزان اسیدی بودن مدفوع، می‌توان این بیماری را در افراد ردیابی کرد.
قرص لاکتوز چیست؟
قرص لاکتوز چیست؟برای درمان بیمارانی که از بیماری عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند، راهکارهای گوناگونی توصیه می‌شود. همانطور که اشاره شد، بهترین راهکار، استفاده از مواد لبنی بدون لاکتوز، مانند شیر بدون لاکتوز است. با این وجود درمان‌هایی برپایه دارو نیز برای افراد وجود دارد. اما شاید برای شما سوال باشد که شربت لاکتوز چیست؟
و یا قرص لاکتوز چه مکانیسمی را در بدن راه‌اندازی می‌کند؟ تیلاکتاز یک داروی طراحی شده برای بیماران با عدم تحمل لاکتوز است. این قرص به ویژه برای نوزدان مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود. گاهی هم افرادی که از رژیم‌های غذایی مایع تبعیت می‌کنند، از این قرص به طور روزانه مصرف می‌نمایند. سندروم عدم تحمل لاکتوز با کاهش آنزیم لاکتوز در سیستم گوارش فرد همراه است. بدین ترتیب لاکتوز در روده فرد تخمیر شده و بدون هضم وارد روده بزرگ می‌شود. در نتیجه فرد دچار نفخ و اسهال شدید خواهد شد. در این گونه موارد استفاده از تیلاکتاز بهترین راهکار می‌باشد. از این قرص می‌توان حدودا 45 دقیقه بعد از غذا استفاده کرد. گاهی نیز این محصول به شکل شربت فرآوری شده و بیماران از آن استفاده می‌کنند.
قرص تیلاکتاز چه عوارضی دارد؟
این قرص مانند سایر اقلام دارویی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. بنابراین باید از مصرف خودسرانه آن پرهیز کنید. معده درد، حالت تهوع، استفراغ، بروز بثورات جلدی، تورم در دهان و گلو، کهیر و جوش و… از جمله عوارض آشنای مصرف این قرص هستند. به طور کلی برای جلوگیری از بروز این گونه عوارض توصیه می‌شود فرد از محصولات لبنی بدون لاکتوز به جای مصرف قرص، بهره ببرد.
کلام آخر
بیماری عدم تحمل لاکتوز بیماری ارثی رایج در جوامع امروزی ست. برای جلوگیری از بروز علائم بیماری، راهکارهای متفاوتی ارائه شده که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. با این وجود به نظر می‌رسد بهترین راهکار برای پیشگیری از بروز علائم عدم تحمل لاکتوز، مصرف شیر بدون لاکتوز باشد. زیرا مصرف محصولات لبنی بدون لاکتوز بدون بروز هیچ عارضه‌ای بوده و فرد می تواند با این راهکار انواع محصولات لبنی را مصرف کند.